1. Tính cấp thiết của đề tài

Mỗi tổ chức được lập ra đều có vai trò, sứ mệnh hoặc chức năng của mình. Trong tiến trình phát triển, vai trò, chức năng của tổ chức về cơ bản được giữ nguyên từ khi thành lập cho đến khi tổ chức không còn tồn tại hoặc tổ chức được chuyển đổi sang một hình thái mới do đã hoàn thành sứ mệnh của mình trong một giai đoạn lịch sử nào đó. Trong quá trình thực hiện chức năng, tùy từng giai đoạn, hoàn cảnh, tổ chức sẽ phải xác định các nhiệm vụ, mục tiêu cần được thực hiện để hoàn thành vai trò, sứ mệnh hoặc chức năng của mình. Để việc thực thi các nhiệm vụ, mục tiêu được thuận lợi, có kết quả, tổ chức phải có một bộ máy, mô hình tổ chức phù hợp và có cách tổ chức hoạt động, vận hành bộ máy tổ chức trơn tru, hiệu quả. Đây là vấn đề hết sức quan trọng, quyết định sự thành, bại của mỗi tổ chức. Do mỗi giai đoạn phát triển của tổ chức có bối cảnh, đặc điểm, điều kiện khác nhau nên trong từng thời kỳ, mỗi tổ chức phải đề ra các nhiệm vụ, mục tiêu cụ thể cần đạt được, có tính khả thi và phải xây dựng được cho mình một mô hình tổ chức phù hợp, đồng thời thiết lập được cơ chế vận hành tối ưu, hiệu quả để đảm bảo tổ chức hoàn thành được vai trò, chức năng của mình. Việc đánh giá, điều chỉnh các nhiệm vụ, mục tiêu cần đạt được và mô hình tổ chức, cơ chế, cách thức tổ chức vận hành phải được thực hiện thường xuyên, liên tục để đảm bảo sự phát triển bền vững của tổ chức.

          Ủy ban Chứng khoán Nhà nước là cơ quan trực thuộc Bộ Tài chính, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính quản lý nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán; trực tiếp quản lý, giám sát hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán; quản lý các hoạt động dịch vụ thuộc lĩnh vực chứng khoán, thị trường chứng khoán theo quy định của pháp luật. Kể từ khi thành lập cho đến nay, cùng với sự vận động, phát triển của thị trường chứng khoán nói riêng, điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội nói chung của Việt Nam, các nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã nhiều lần được sửa đổi, bổ sung. Gần đây nhất, trên cơ sở kết quả thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước giai đoạn 2009 - 2014 và dự báo sự phát triển của thị trường chứng khoán những năm tiếp theo, ngày 08/10/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 48/2015/QĐ-TTg quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trực thuộc Bộ Tài chính. Tiếp đó, ngày 22/03/2016, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký 06 Quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị thuộc, trực thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Các Quyết định nêu trên là cơ sở hết sức quan trọng để Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các đơn vị thuộc, trực thuộc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình trong khoảng 03 – 05 năm tiếp theo. Các Quyết định cũng giúp mô hình tổ chức và hoạt động của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước theo kịp sự phát triển của thị trường chứng khoán, đáp ứng các thông lệ quốc tế và các nguyên tắc, khuyến nghị của Tổ chức quốc tế các Ủy ban Chứng khoán – IOSCO về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý, giám sát thị trường chứng khoán.

          Tuy nhiên, thực tiễn quá trình phát triển thị trường chứng khoán các nước luôn đặt ra yêu cầu về hoàn thiện, điều chỉnh mô hình hệ thống giám sát thị trường tài chính nói chung và điều chỉnh tổ chức, hoạt động của bộ máy quản lý, giám sát thị trường chứng khoán nói riêng để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý, giám sát nhằm đảm bảo tính toàn vẹn, lành mạnh, minh bạch của thị trường chứng khoán. Ngay tại thị trường chứng khoán Việt Nam, mô hình tổ chức bộ máy quản lý, giám sát cũng đã có điều chỉnh ban đầu từ 08 đơn vị thuộc, trực thuộc lên thành 15 đơn vị thuộc, trực thuộc tại thời điểm hiện tại và trong tiến trình phát triển, hoàn thiện tổ chức bộ máy cũng đã thực hiện việc chuyển 02 Sở Giao dịch chứng khoán và Trung tâm Lưu ký chứng khoán từ các đơn vị sự nghiệp trực thuộc thành các đơn vị độc lập với Ủy ban. Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang trong quá trình phát triển với quy mô ngày càng tăng, chủ thể tham gia thị trường ngày càng nhiều, hoạt động cung cấp dịch vụ ngày càng đa dạng, phong phú và đang trong tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng với sự tham gia tích cực của các định chế tài chính quốc tế. Chính vì vậy, cần có sự định hướng, chủ động điều chỉnh, hoàn thiện về mô hình tổ chức và hoạt động của UBCKNN, đảm bảo đáp ứng thực tiễn phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời đảm bảo phù hợp với kinh nghiệm quốc tế trong 10 – 15 năm tiếp theo. Ngoài ra, cũng cần có những chuẩn bị thực sự khoa học, nghiêm túc cho lần sửa đổi, bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các đơn vị thuộc, trực thuộc trong thời gian tới đây để tổ chức và hoạt động của Ủy ban thực sự được hoàn thiện và hướng đến một mô hình thực tiễn tốt nhất của cơ quan quản lý, giám sát thị trường chứng khoán trên cơ sở nguyên tắc, khuyến nghị của IOSCO.

          Đề tài nghiên cứu khoa học “Định hướng và giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của bộ máy quản lý, giám sát thị trường chứng khoán tại Ủy ban Chứng khoán Nhà nước" được kỳ vọng sẽ là một sự chuẩn bị sớm, đi trước của Vụ Tổ chức cán bộ và của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để tổ chức, hoạt động của Ủy ban ngày càng hoàn thiện hơn, từ đóng đóng góp quan trọng vào việc thực hiện nhiệm vụ quản lý, giám sát thị trường chứng khoán được Chính phủ, Bộ Tài chính giao.

           2. Mục tiêu của đề tài

          Đề tài tập trung vào nghiên cứu các nội dung sau:

          - Nghiên cứu, phân tích các nguyên tắc, khuyến nghị của Tổ chức quốc tế các Ủy ban Chứng khoán – IOSCO về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý, giám sát thị trường chứng khoán.

          - Nghiên cứu mô hình tổ chức và hoạt động của cơ quan quản lý, giám sát thị trường chứng khoán của các nước. Phân tích, đánh giá các nguyên tắc trong việc tổ chức bộ máy của cơ quan quản lý, giám sát thị trường chứng khoán các nước, từ đó đề xuất bài học cho Việt Nam.

          - Phân tích những quy định hiện hành và có liên quan đến tổ chức bộ máy, hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước.

          - Phân tích, đánh giá mô hình tổ chức trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trên cơ sở so sánh với các nguyên tắc của IOSCO.

          - Đánh giá triển vọng thị trường chứng khoán và những vấn đề đặt ra trong công tác quản lý, giám sát; chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để từ đó đưa ra định hướng phát triển, hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

          3. Kết cấu đề tài

LỜI MỞ ĐẦU
CHƯƠNG I.	Mô hình tổ chức và hoạt động của cơ quan quản lý, giám sát thị trường chứng khoán
CHƯƠNG II.	Thực trạng tổ chức và hoạt động của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các đơn vị thuộc, trực thuộc
CHƯƠNG III.	Một số giải pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
KẾT LUẬN

 (Nguồn: Thư viện SRTC)